ر استان لرستان همانند دیگر نقاط سرزمین زیبای ایران شب یلدا با آداب و آیین های خاصی برگزار می شود .آن گاه که آرام آرام لحظه های هزار چهره و رنگارنگ پاییزی در گذر از روزهای زندگی سپری شده و یک بار دیگر صدای گام های زمستان به گوش می رسد آغاز فصل سرما و زمستانی سپید پوش در شب یلدا نمادی از همدلی اقوام ایرانی در هر جای کشور را نشان می دهدکه این آداب و رسوم از گذشته های دور در همه ایران مرسوم بوده و آیین های ویژه آن توسط مردم هر شهر و دیاری به شکل های مختلف برگزار می شده .
مردم استان لرستان نیز در این شب که در گویش لری خود به آن ( اول قاره) یا( توک چله) می گویند شب یلدا را به همراه آداب و رسوم ویژه ای اجرا می کنند که از گذشته ها نسل به نسل انتقال یافته است .
لرستانی ها مانند دیگر هموطنان ایرانی همواره آیین های شب یلدا را ارج نهاده و از چند روز قبل خود را برای برگزاری این آیین ها مهیا می کنند .

امشو اول قاره _ خیر د هونت بواره

نون و پنیر و شیره _ كیخا هونت نمیره

چی به علی كوشكه بیاره

امشو اول قاهاره نون و پنیر و شیره كیخا هونت نمیره

به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا از لرستان، چند روز پیش از عاشورا یعنی در همان روزهای اول ماه محرم اهالی خرم آباد و سایر مناطق لرستان، خودشان را برای عزاداری شهدای كربلا آماده می‌كنند. اغلب مردم پیراهن سیاه می‌پوشند و یا بازوبندهای سیاه را با نوشته های یا حسین، یا حسین مظلوم، و . . . به بازو می بندند.
 
برای بجا آوردن نذرهای خویش كه غالبا خوراكی هستند برنج، روغن، آرد، شكر، گلاب و زعفران و سایر مواد لازم را از این قبیل تهیه می‌بینند. هر محله‌ای از جمله درب دلاكان و پشت بازار و محله بزرگ ناصرخسرو كه دسته‌ای حدود چند كیلومتر را تشكیل می‌دهد، علم‌های خود را سر گذارها و خیابان‍‌های اصلی برپا می‌كنند.

صدای ساز و دهل كه آهنگ غم انگیز چمریونه مینوازد در محله و كوچه‌های اطراف به‌گوش می‌رسد. سینه زن‌ها كه عزاداران اصلی هستند دسته دسته گرد می‌آیند. شعرها و ابیات روزهای نخست عزاداری بیشتر از این قبیل است، هر كه دارد عشق شاه كربلا عریان شود گر تكبر می‌كند از این عزا بیرون شود م‍ردم‌ ل‍رس‍ت‍‍ان‌ ب‍ه‌‌وی‍ژه‌ ج‍و‌انان‌ ‌ه‍م‌‍‌زم‍‍ان‌ ب‍‍ا طل‍و‌ع‌ ‌آف‍ت‍‍اب‌ روز ‌ع‍‍اش‍ور‌ا ح‍وض‍چ‍ه‌‌ه‍‍ای‍‍ی‌ پر ‌از گل‌ تمیز و مع‍طر به‌ گلاب‌ ‌آماده‌ ك‍رده‌ و در ك‍ن‍‍ار خ‍رم‍ن‌‌ه‍‍ای‍‍ی‌ ‌از چوب‌ و ‌هیزم‌ بر‌ا‌ی‌ گرم‌ شدن‌ ‌عز‌اد‌ار‌ان‌، خود ر‌ا گل‌‌‌اندود م‍‍ی‌‌ك‍ن‍ن‍د.....

منبع:www.bornanews.ir

نافه بریه  و دسگیرو

هنگامی که نوزاد دختری در خانواده ای( در لرستان ) بدنیا می آید ، بعضا ناف او را بنام پسر بچه (معمولا از اقوام نزدیک همچون پسر عمو ) و یا جوانی از خانواده یا طایفه دیگر می برند این عمل را نافه برییه می گویند و از این زمان به بعد است که نوزاد دختر اصطلاحا دسگیرو  و یا نامزد طرف مقابل می شود و از جانب پسر و خانواده اش هدیه ای بنام نشونه  برای دختر می برند و با برگزاری جشن کوچکی از این هنگام به بعد تا عروسی دختر مذکور ، تهیه لباس و برخی از مایحتاج دختر بعهده داماد خواهد بود.

 سرنجه گیرو

هنگامی که دختری در لرستان به سن ازدواج رسید و بمناسبت های مختلف از سوی خانواده ها و اقوام و آشنایان بعنوان دختر دم بخت به دیگران معرفی و پیشنهاد گردید ، زنان و دختران به سن رسیده خانواده داماد به بهانه های مختلف به منزل دختر دم بخت می روند تا ضمن دیدن از نزدیک و ورانداز وی، او را مورد ارزیابی و سنجش نیز قرار دهند . این مرحله در اصطلاح لری سرنجه گیرو نامیده میشود . واژه سرنجه در زبان لری بمعنی سنجد است  .

 شیرینی حرونی
 
زمانی که دختر انتخاب شد در روز مقرر خانواده داماد مقداری شیرینی  بهمراه کله های قند و قواره ای پارچه و یک یا چند قطعه طلا به خانه عروس میروند تا با اهدا آن نامزدی وی برای پسرشان را رسمیت داده و مورد تایید و تاکید مجدد قرار دهند . پذیرایی این روز را اصطلاحا شیرینی حرونی می نامند و معمولا رفت و آمد داماد بخانه عروس تا روز عقد بندرت صورت می گیرد.

واژه سیر(Soir) ،یا  دووات ( (Dowatبه معنای همان واژه عروسی در شهر است.اما ساده و دور ازچنان آیین  وتشریفات شهری است که به آن اشاره شد ولی باهدف هایی برای گسترش پیوندها درشبکه خانوادگی و قومی و قبیله ای و برای پاره ای از امور و یا امنیت خانواده و یا قوم و قبیله بود. این بررسی وپژوهش که درسال ۱۳۵۰خورشیدی درحوزه فرهنگی طایفه مرا یا مراد از ایل بیرانوند در دهستان « ریمله» انجام شد،از آگاهی های شاد روان شاد حاج دارامرادی یکی از بزرگان طایفه و ایل بهره گرفتم.

زناشویی در روستاها
جامعه‌ی روستایی چه کوچ نشین و چه اسکان یافته، از دو طبقه شکل گرفته است. یکی طبقه ای که در طول تاریخ مسئول پاسداری از نظام دودمانی و قبیله‌اش بوده و زمین و آب و ثروت و حشم هم دارد و ریاست نیز در خانواده‌اش موروثی است. دیگری طبقه‌ی رعیت یا کارگزاران، که آن‌ها را قیتول (Qeytōl ) می‌گویند. آنان آب و زمینی که دارند، اندک است. این آیین‌ها بیشتر در میان قبایل ادامه داشته و دارد زیرا آن‌ها خود را از مقررات شهری به دور نگه‌ داشته اند.

پوشاك مردم لرستان در نهايت زيبايي و سادگي نمادي از پوشش اصيل اسلامي است كه اگر در ايران اسلامي بي نظير نباشد، مي‌شود گفت كم‌نظير و تكرارنشدني است و امروز جز در برخي مناطق روستايي و عشايري شايد ديگر نتوان نشاني از آن يافت.

دسته‌هائي از ايرانيان كه در بخشي از باختري و مركز ايران مي نشينند «لر» ناميده ميشوند. لرها به دو دسته بزرگ بخش ميشوند يكي دسته‌اي كه همه طايفه‌هاي بختياري را در برمي‌گيرند و لر بزرگ ناميده ميشود و ديگر دسته اي كه لرهاي لرستان و خوزستان را در بر مي گيرد و لر كوچك ناميده ميشود. مرز ميان اين دو دسته رودخانه بختياري است. شهر خرم‌آباد مركز لر كوچك و همچنين مركز فرمانداري كل لرستان است و دوازده بخش به نامهاي زير دارد:

این مطالب توسط

يوسف مجيد‌زاده ـ بيژن كلكي ـ حسين نادري 

جمع آوری شده اند به دلیل اینکه آدرس مرجه اصلی در دست نبود لازم دونستم ازین طریق از این بزرگواران تشکر نمایم .

در ادامه باقی مطالب در اختیار علاقه مندان قرار خواهد گرفت.

در فرصت های بعدی هم سری دوم مطالب بارگذاری خواهد شد.